Poradnik dla wykonawców

Zgodnie z PPCP na jeden budynek/lokal mieszkalny może zostać udzielona i wypłacona dotacja na podstawie jednego wniosku o dofinansowanie. Nie wlicza się do tej liczby wniosków, na podstawie których udzielono i wypłacono dofinansowanie w wersjach Programu obowiązujących do daty wskazanej w ogłoszeniu o naborze z wyjątkiem wniosków o dofinansowanie do kompleksowej termomodernizacji w rozumieniu Programu obowiązującego od 03.01.2023 r. do daty zawieszenia naboru wniosków o dofinansowanie 28.11.2024 r. W przypadku gdy we wcześniejszych wersjach Programu były już składane wnioski o dofinansowanie na dany budynek/lokal mieszkalny, kolejny wniosek o dofinansowanie może zostać złożony na inne koszty kwalifikowane niż dofinansowane wcześniejszą dotacją/wcześniejszymi dotacjami, pod warunkiem zakończenia i rozliczenia wcześniejszego przedsięwzięcia/wcześniejszych przedsięwzięć. W związku z tym, jeśli beneficjent otrzymał już dotację np. do wymiany części okien lub ocieplenia stropu w roku 2021 r. (i nie był to wniosek o dofinansowanie do kompleksowej termomodernizacji w rozumieniu Programu obowiązującego od 03.01.2023 r. do daty zawieszenia naboru wniosków o dofinansowanie 28.11.2024 r.) to może złożyć kolejny wniosek na inne koszty kwalifikowane niż dofinansowane wcześniejszą dotacją/wcześniejszymi dotacjami na zakres przedsięwzięcia wynikający z audytu energetycznego oraz pod warunkiem zakończenia i rozliczenia wcześniejszego przedsięwzięcia.

Jeżeli to będą inne okna, inny strop i inne ściany, to tak o ile – Uzyskanie dofinansowania jest możliwe pod warunkiem zrealizowania przedsięwzięcia z osiągnięciem wskaźników zapotrzebowania na energię użytkową zgodnie z ust 9.2.2 PP.

Nie, tynk to tylko jedna z możliwych do zastosowania warstw wykończeniowych ocieplanej przegrody. W budownictwie istnieją różne metody docieplenia przegród zależne m.in. od rodzaju przegrody, uwarunkowań technicznych danego budynku, czy decyzji inwestorskiej.

Należy jednak pamiętać, że w programie Czyste Powietrze dofinansowanie może zostać udzielone wyłącznie na prace wykonane w sposób kompletny i zgodny ze sztuką budowlaną. Oznacza to, że warstwa wykończeniowa musi:

• chronić izolację termiczną przed czynnikami atmosferycznymi (np. deszczem, promieniowaniem UV, wiatrem),
• być trwała i odpowiednio dobrana do zastosowanego systemu ocieplenia.

System ociepleń ETICS (ang. External Thermal Insulation Composite System), to popularna metoda docieplania ścian zewnętrznych budynków. Polega na trwałym zamocowaniu warstwy izolacyjnej do ściany zewnętrznej budynku, a następnie pokryciu jej warstwami ochronnymi i dekoracyjnymi.

System ETICS składa się z kilku nierozłącznych ze sobą elementów trwale przymocowanych do podłoża. Są to:

• Zaprawa klejąca/klej – do przyklejenia materiału izolacyjnego.
• Izolacja termiczna – np. styropian, wełna mineralna, płyty PIR.
• Łączniki mechaniczne – kołki z trzpieniem do dodatkowego mocowania izolacji.
• Warstwa zbrojąca – zaprawa klejowo‐szpachlowa z zatopioną siatką z włókna szklanego.
• Grunt podtynkowy – wyrównuje chłonność i zapewnia poprawę przyczepności tynku do warstwy zbrojącej
• Tynk elewacyjny – warstwa końcowa, pełniąca funkcję dekoracyjną i ochronną.

Ocieplenie ścian domu kompletnym systemem jest rozwiązaniem bezpiecznym, trwałym i przede wszystkim takim, na który może być udzielona gwarancja jego producenta.

Zastosowanie tynku jest warunkiem koniecznym przy ocieplaniu budynku. Chroni on cały system zapewniając mu trwałość oraz estetyczny wygląd. Trwałość poprawnie zamontowanego zestawu do ociepleń ETICS z odpowiednio dobraną do warunków użytkowania warstwą tynkarską określa się na kilkadziesiąt lat bezpiecznego użytkowania. Bez wykonania tynku jego trwałość szacuje się orientacyjnie na okres 2–4 lata, a po tym czasie w wielu przypadkach będzie konieczność ponownego wykonania ocieplenia.

Należy pamiętać, że zgodnie z zasadami Programu Czyste Powietrze, dofinansowanie przysługuje wyłącznie na prace wykonane zgodnie z obowiązującym prawem i normami, w sposób kompletny i zapewniający osiągnięcie zamierzonego efektu. W związku z tym nie ma możliwości wypłaty dofinansowania na niepełne docieplenie, np. bez warstwy wykończeniowej, takiej jak tynk czy okładzina zewnętrzna.

Tak, zgodnie z nową wersją Programu Czyste Powietrze obowiązującą od 31 marca 2025 roku, w przypadku każdego przedsięwzięcia, zakres prac musi być zgodny z zakresem wskazanym w audycie energetycznym.

Audyt energetyczny jest obowiązkowym dokumentem, który określa stan energetyczny budynku przed rozpoczęciem prac oraz rekomenduje optymalny zakres działań termomodernizacyjnych.

W przypadku prefinansowania, wykonawca musi:

• działać na rynku usług budowlanych, remontowych lub montażowych co najmniej rok, albo
• posiadać doświadczenie w realizacji co najmniej piętnastu inwestycji dla beneficjentów programu Czyste Powietrze

Nie, program Czyste Powietrze nie przewiduje dofinansowania dla nowobudowanych budynków. Dofinansowanie dotyczy wyłącznie istniejących budynków jednorodzinnych.

Dla wniosków o dofinansowanie złożonych od dnia 22.04.2024 r. w przypadku pomp ciepła zakupionych od 14.06.2024 r. obowiązuje wymóg, aby pompa ciepła w dniu zakupu/montażu była wpisana na listę zielonych urządzeń i materiałów (lista ZUM). Kluczowa jest data wystawienia faktury (lub równoważnego dokumentu księgowego). Jeżeli zakup i montaż nastąpił w listopadzie 2024 r., czyli kiedy urządzenie znajdowało się na liście ZUM, to fakt usunięcia urządzenia z listy w dniu 31.12.2024 r. nie jest przeszkodą w otrzymaniu dofinansowania na tę pompę ciepła. Data złożenia wniosku o płatność nie ma znaczenia.

Audyt energetyczny nie jest załącznikiem do wniosku. Obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie jest dokument podsumowujący audyt energetyczny (DPAE). Wnioskodawca/beneficjent ma obowiązek posiadać pełen audyt energetyczny i na jego podstawie przeprowadzić wraz z wykonawcą/wykonawcami inwestycję. Audyt energetyczny należy przechowywać przez cały okres realizacji przedsięwzięcia oraz 5 lat po jego zakończeniu (czyli w okresie trwałości) i przedstawić go na prośbę WFOŚiGW lub w trakcie kontroli.

Nie, w programie Czyste Powietrze można uzyskać dofinansowanie wyłącznie na budynki istniejące oddane do użytkowania, w których ze względu na ich słaby standard energetyczny wymagane są działania termomodernizacyjne. Ocieplenie nowopowstającej przegrody nie jest jej termomodernizacją, jest jej ociepleniem niezbędnym do wykonania w celu spełnienia obecnie obowiązujących wymogów prawa dla nowopowstających przegród/budynków. Najbardziej przejrzystym rozwiązaniem jest rozdzielenie czasowe działań związanych z termomodernizacją istniejącego budynku z działaniami związanymi z ewentualną jego rozbudową. Jeżeli beneficjent decyduje się na wykonywanie obu tych inwestycji równolegle musi liczyć się z koniecznością szczegółowego rozdzielenia kosztów i zakresów obu inwestycji, tak aby było jednoznacznie potwierdzone, że dofinansowanie przeznaczone jest wyłącznie na „starą” część budynku.

Tak, ciepły montaż okna może stanowić koszt kwalifikowany w ramach programu Czyste Powietrze.

Tak, dopuszczalna jest niewielka rozbieżność między powierzchnią przegrody (np. ściany, dachu, podłogi) wskazaną w audycie energetycznym a powierzchnią ujętą na fakturze końcowej od wykonawcy. Należy zwrócić uwagę, że w audycie energetycznym podana powinna być zarówno powierzchnia do wyliczenia strat jak i powierzchnia ocieplenia.

Różnica powierzchni ocieplenia nie może być znacząca i musi wynikać z uzasadnionych przyczyn technicznych, np. dokładniejszych pomiarów wykonanych w trakcie prac, konieczności ocieplenia ościeży okiennych, zachowania ciągłości izolacji. W przypadku większych rozbieżności, WFOŚiGW może poprosić o wyjaśnienia lub dodatkowe dokumenty, a w skrajnych przypadkach – zakwestionować część kosztów jako niekwalifikowane.

Dlatego ważne jest, aby:

• audyt był wykonany rzetelnie i zgodnie ze stanem faktycznym,
• wykonawca prac bazował na danych z audytu,
• wszelkie zmiany i rozbieżności były dobrze udokumentowane.

Zgodnie z wymogami nowej wersji programu Czyste Powietrze (obowiązującej od 31 marca 2025 r.) to w audycie energetycznym i spójnym z nim dokumencie podsumowującym audyt energetyczny (DPAE) wskazane jest jakie okna, w tym o jakich parametrach technicznych, powinny być zastosowane, aby zostały spełnione wymagania określone w WT2021. Dodatkowo, świadectwo charakterystyki energetycznej, wykonane na zakończenie realizacji przedsięwzięcia, musi potwierdzać, że przegrody, które były poddane modernizacji, spełniają wymagania dla współczynnika przenikania ciepła przez przegrodę U, określone według WT2021. Dlatego nie ma możliwości udzielenia dotacji na wymianę stolarki okiennej, jeżeli współczynnik nowego okna przekracza Umax wskazane w WT2021.

W programie Czyste Powietrze obowiązują ogólne zasady dotyczące wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, które muszą być spełnione, aby inwestycja mogła zostać uznana za kwalifikowaną do dofinansowania. Liczba urządzeń powinna wynikać z projektu wentylacji lub audytu energetycznego – musi zapewniać odpowiednią wymianę powietrza w całym budynku.

Rekuperatory ścienne montuje się zazwyczaj w pomieszczeniach „czystych”, takich jak:

• sypialnie,
• pokoje dzienne,
• gabinety,
• pokoje dziecięce.

Pomieszczenia „brudne” (łazienki, kuchnie, toalety) powinny być wentylowane pośrednio – przez przepływ powietrza z pomieszczeń czystych.

Zaleca się montaż co najmniej jednego rekuperatora na każde pomieszczenie użytkowe, w którym przebywają domownicy przez dłuższy czas.

Wykonawca wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (niezależnie czy będzie to centralna wentylacja, czy rekuperatory ścienne) musi zapewnić jej kompleksowe wykonanie umożliwiające właściwą pracę i osiągnięcie parametrów przewidzianych w tym zakresie w audycie energetycznym.

Jeżeli kominek jest jedynym źródłem ciepła w budynku, to podobnie jak w przypadku pieców kaflowych, możliwe jest jego całkowite zlikwidowanie (lub trwale wyłączenie z użytkowania potwierdzone odpowiednim protokołem kominiarskim) i przy spełnieniu innych wymogów programu, wnioskowanie o dofinansowanie na nowe źródło ciepła. Należy jednak zwrócić uwagę, że budynków mieszkalnych, w których jedynym źródłem ciepła jest kominek jest bardzo niewiele. W Polsce warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Określa ono m.in. wymagania w zakresie usytuowania budynku, wymogi techniczne dotyczące samego budynku i instalacji z nim powiązanych, w tym instalacji grzewczych. Zgodnie z § 132 ust. 1 rozporządzenia: budynek, który ze względu na swoje przeznaczenie wymaga ogrzewania, powinien być wyposażony w instalację ogrzewczą lub inne urządzenia ogrzewcze, niebędące piecami, trzonami kuchennymi lub kominkami.

W przypadku budynków, w których zainstalowane jest więcej niż jedno źródło ciepła o dofinansowanie nowego źródła ciepła mogą wnioskować właściciele/współwłaściciele tylko tych, w których nie jest zainstalowane na potrzeby ogrzewania żadne efektywne (w rozumieniu programu) źródło ciepła. W związku z tym: jeżeli np. w budynku zainstalowane jest ogrzewanie elektryczne oraz kominek albo kocioł gazowy oraz kominek, to możliwe jest otrzymanie dofinansowania tylko na prace termomodernizacyjne związane z ociepleniem przegród, wymianą stolarki okiennej i drzwiowej oraz wentylacją mechaniczną z odzyskiem ciepła. W takim przypadku konieczne jest zlikwidowanie kominka, a w przypadku kominków bez rozprowadzenia ciepła spełniających wymogi ekoprojektu możliwe jest ich pozostawienie tylko do „celów rekreacyjnych”.