Nowy program Czyste Powietrze – nabór od 31 marca 2025 r.

Nowa wersja programu zacznie obowiązywać 31 marca 2025 roku.

Poprawa jakości powietrza, poprawa efektywności energetycznej budynków przez wymianę nieefektywnego źródła ciepła i termomodernizację domów.

Program obejmuje lata 2018–2032. Umowy z beneficjentami podpisywane będą do 31 grudnia 2030 r. Środki będą wydatkowane przez WFOŚiGW do 31 grudnia 2032 r.

NFOŚiGW dysponuje budżetem Krajowego Planu Odbudowy (KPO) – 13,9 mld zł oraz środkami z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – 7,9 mld zł. Nowy nabór wniosków od 31 marca 2025 r. finansowany jest ze środków Funduszu Modernizacyjnego (10 mld zł). Są to bezzwrotne dotacje.

O dofinansowanie mogą występować osoby fizyczne, które są właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Minimalny okres tej własności musi wynosić 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji spadkowych.

Ponadto muszą spełniać kryteria dochodowe określone w programie, a w przypadku najwyższego dofinansowania – także wymogi dotyczące standardu energetycznego budynku.

W programie dostępne są obecnie następujące formy wsparcia:

• Dotacja – przyznawana przez wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Wypłacana w całości lub maksymalnie w trzech częściach, po złożeniu wniosku o płatność i udokumentowaniu realizacji przedsięwzięcia;
• Dotacja z prefinansowaniem – dostępna dla podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania. Środki wypłacane są zaliczkowo przed rozpoczęciem inwestycji, na podstawie dyspozycji wypłaty zaliczki złożonej przez beneficjenta wraz z fakturą zaliczkową wystawioną przez wykonawcę, który zawarł umowę z beneficjentem na realizację przedsięwzięcia w ramach prefinansowania. Prefinansowanie w nowej odsłonie dostępne jest tylko przez operatora.

To nowe rozwiązanie w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze, które obowiązuje od 31 marca 2025 r. Rolą operatorów jest wsparcie beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania, w tym wszystkich beneficjentów korzystających z prefinansowania. Operator poprowadzi beneficjenta krok po kroku przez całą ścieżkę w programie i zapewnia pełną opiekę i wsparcie od podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez proces inwestycyjny, aż do jego zakończenia i rozliczenia umowy o dofinansowanie.

• podstawowy poziom – do 40% dofinansowania, próg dochodu: 135 000 zł/rok
• podwyższony poziom – do 70% dofinansowania, próg dochodu:
  • 2 250 zł/osobę w gospodarstwie wieloosobowym
  • 3 150 zł w gospodarstwie jednoosobowym
  • roczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej – maksymalnie czterdziestokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
• najwyższy poziom – do 100% dofinansowania, próg dochodu:
  • 1 300 zł/osobę w gospodarstwie wieloosobowym
  • 1 800 zł w gospodarstwie jednoosobowym
  • lub otrzymywanie zasiłków (stały, okresowy, rodzinny, specjalny opiekuńczy)
  • roczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej – maksymalnie dwunastokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
  • Zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania w budynku powyżej 140 kWh/m2/rok.

Budynek musi mieć pozwolenie na budowę wydane do 31.12.2020 r. Warunki zależą od wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania. Budynki dzielą się na trzy kategorie:

Jeśli budynek posiada przestarzałe źródło ciepła na paliwo stałe (niższe niż 5 klasa wg EN 303–5), przedsięwzięcie obejmuje:

• demontaż starego źródła ciepła,
• zakup i montaż nowego źródła ciepła zgodnego z programem,
• dodatkowo: wymianę instalacji c.o. i c.w.u., wykonanie dokumentacji technicznej.

W przypadku takich budynków możliwe są trzy zakresy przedsięwzięcia tj.: tylko źródło ciepła lub tylko termomodernizacja (jeśli już jest efektywne źródło ciepła) lub źródło ciepła i termomodernizacja. W zależności od zakresu wymagana jest lub nie redukcja wskaźnika, tzn.:

• w przypadku, gdy w ramach przedsięwzięcia wymieniane jest tylko źródło ciepła: brak zwiększenia
• w przypadku, gdy w ramach przedsięwzięcia realizowana jest termomodernizacja: nie więcej niż 80 kWh /(m2*rok), przy czym zmniejszenie wartości wskaźnika musi wynieść co najmniej 40%.

Dla budynków o najwyższym wskaźniku (powyżej 140 kWh/m²·rok) przedsięwzięcie musi zapewnić redukcję zapotrzebowania na energię do maksymalnie 140 kWh/(m²·rok) oraz zmniejszenie zużycia co najmniej o 40%. W ramach modernizacji można wykonać:

• wymianę źródła ciepła (tylko wtedy, gdy budynek nie jest wyposażony w źródło ciepła spełniające warunki programu),
• wymianę instalacji centralnego ogrzewania,
• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• termomodernizację (ocieplenie budynku, wymiana okien, drzwi, bram garażowych),
• dokumentację projektową i ekspertyzy.

Tak, jeśli budynek posiada już efektywne źródło ciepła spełniające warunki programu. Wówczas modernizacja może obejmować:

• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• ocieplenie przegród budowlanych, wymianę okien i drzwi,
• dokumentację techniczną i ekspertyzy,

przy czym wiąże się to z koniecznością osiągnięcia określonych wskaźników wymaganych programem i ustalonych w audycie energetycznym.

Tak, wymagane są:

• audyt energetyczny przed rozpoczęciem inwestycji oraz dokument podsumowujący audyt energetyczny, który jest obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie, określającym rodzaj i zakres przedsięwzięcia, który będzie wymagany do zrealizowania w celu uzyskania dotacji
• świadectwo charakterystyki energetycznej po zakończeniu przedsięwzięcia.

Nie, dofinansowanie przysługuje tylko na jeden budynek/lokal i można je otrzymać tylko raz. Z dofinansowania można skorzystać wtedy, jeśli nie jest się beneficjentem programu w związku z realizacją przedsięwzięcia w innym budynku/lokalu mieszkalnym na podstawie wniosku o dofinansowanie złożonego w naborze od 22.04.2024 r.

Prefinansowanie do 35% kosztów jest możliwe tylko za pośrednictwem operatora i jest dostępne w najwyższym i podwyższonym poziomie dofinansowania.

Od 31.03.2025 r. przez cztery miesiące można uzyskać dotację na koszty kwalifikowane poniesione od 28.05.2024 r., przy czym wnioski te muszą być zgodne z nowym programem (przewidziano kilka odstępstw od nowych zasad).

Nie, kotły gazowe nie są kosztem kwalifikowanym w nowej wersji programu. Dla osób, które dokonały takiej inwestycji w 2024 r. i nie zdążyły złożyć wniosku przewidziano odrębny nabór.

Dotację możesz dostać na wymianę źródła ciepła i termomodernizację, w tym na:

• Wymianę kopciucha, czyli nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe na nowy efektywny i ekologiczne źródło ciepła ,
• Modernizację instalacji grzewczej,
• Ocieplenie budynku,
• Wymianę okien i drzwi,
• Zakup rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• Audyt energetyczny,
• Świadectwo charakterystyki energetycznej.

• Katalog kosztów kwalifikowanych znajduje się w załączniku nr 2 do programu.

Rozpoczęcie przedsięwzięcia oznacza poniesienie pierwszego kosztu kwalifikowanego, czyli datę wystawienia pierwszej faktury lub innego dokumentu księgowego. Może to nastąpić nie wcześniej niż sześć miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie. Wyjątkiem są wnioski składane w ciągu czterech miesięcy od daty ogłoszenia naboru – dla nich rozpoczęcie przedsięwzięcia mogło nastąpić od 28.05.2024 r.

Przedsięwzięcie jest zakończone w dniu wystawienia ostatniej faktury lub innego dokumentu potwierdzającego wykonanie prac. Oznacza to rzeczowe zakończenie wszystkich działań objętych umową o dofinansowanie i umożliwia prawidłową eksploatację zamontowanych urządzeń.

Dla dotacji oraz dotacji z prefinansowaniem: do 24 miesięcy od daty złożenia wniosku.

W przypadku, gdy w budynku/lokalu mieszkalnym, w którym realizowane jest przedsięwzięcie, prowadzona jest działalność gospodarcza rozumiana zgodnie z unijnym prawem konkurencji , wysokość dofinansowania jest pomniejszana proporcjonalnie do powierzchni wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku gdy działalność gospodarcza jest prowadzona na powierzchni przekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku/lokalu mieszkalnego, przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do dofinansowania (nawet jeżeli działalność gospodarcza ma charakter sezonowy).

Aby otrzymać dotację, wnioskodawca musi:

• wykonać audyt energetyczny przed rozpoczęciem inwestycji a wraz z nim dokument podsumowujący audyt energetyczny i ten dokument dołączyć do wniosku o dofinansowanie,
• po zakończeniu przedsięwzięcia przedstawić świadectwo charakterystyki energetycznej, które potwierdzi spełnienie wymogów programu,
• wykonać cały zakres prac wskazany w dokumencie podsumowującym audyt,
• trzeba pamiętać, że po realizacji inwestycji w budynku nie może być użytkowane źródło ciepła niższej klasy niż 5.

Tak, ale tylko jeśli dotyczą innego zakresu inwestycji:

• program „Mój Prąd” – można uzyskać dofinansowanie na inne elementy modernizacji niż te sfinansowane z Czystego Powietrza,
• program „Stop Smog” – podobnie jak wyżej, dofinansowanie dotyczy innego zakresu inwestycji,
• inne środki publiczne – można korzystać z dodatkowych dotacji, ale łączna wartość dofinansowania nie może przekroczyć 100% kosztów kwalifikowanych.

• jeśli budynek/lokal mieszkalny jest wykorzystywany sezonowo lub jest budynkiem gospodarczym;
• jeśli wnioskodawca sprzedał nieruchomość przed zakończeniem wypłat dotacji;
• jeśli wnioskodawca jest beneficjentem programu w związku z realizacją przedsięwzięcia w innym budynku/lokalu mieszkalnym na podstawie WOD złożonego w naborze od 22.04.2024 r.
• jeśli powierzchnia wykorzystywana na działalność gospodarczą przekracza 30% całkowitej powierzchni budynku;
• jeśli budynek powstał po 31.12.2020 r. i jego budowa została zgłoszona po tej dacie.

Nie, jeśli sprzedaż nastąpi przed wypłatą całości dotacji, dofinansowanie nie zostanie wypłacone.

Nie, dofinansowanie przysługuje tylko na budynki/lokale mieszkalne użytkowane całorocznie.

Tak, ale tylko na inne prace termomodernizacyjne, np. ocieplenie budynku, wymianę okien i drzwi, montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Nie, wymieniane źródło ciepła musi być trwale wyłączone z użytku i potwierdzone odpowiednim dokumentem (np. karta zezłomowania, protokół kominiarski).

Nie, przez 5 lat od zakończenia inwestycji budynek/lokal musi pozostać obiektem mieszkalnym. W tym czasie nie można demontować urządzeń objętych dotacją ani instalować nowych źródeł ciepła niespełniających wymagań programu.

Niezbędne dokumenty to m.in. dokument podsumowujący audyt energetyczny i zaświadczenie o dochodach..

Czas rozpatrzenia wniosku o dofinasowanie jest instruktażowy i powinien wynosić do 60 dni.

Czas rozpatrzenia wniosku o płatność to 60 dni.

Tak, audyt energetyczny i dokumentacja są kwalifikowane. Szczegóły na ten temat dostępne są w dokumentacji programowej.

Tak, ale wykonawca musi spełniać standardy programu.

Tak, wymagane są dokumenty potwierdzające realizację inwestycji.

Tak, ale inwestycja musi spełniać wymagania efektywności energetycznej.

Tak, ale zmiany muszą być uzasadnione i zaakceptowane przez WFOŚiGW.

Przywrócono dotacje jednostkowe dla ocieplenia przegród, stolarki okiennej i drzwiowej oraz bram garażowych.

Beneficjent otrzyma zwrot pieniędzy za ich zakup, jeżeli rachunek był wystawiony przed 31 grudnia 2024 r.

Od 31.03.2025 r. przez cztery miesiące można uzyskać dotację na koszty kwalifikowane poniesione od Od 31 marca 2025 r. nie będą dostępne Kredyty Czyste Powietrze na dotychczasowych zasadach. Pracujemy z bankami nad uruchomieniem ścieżki bankowej na nowych zasadach współpracy.

Nowe Czyste Powietrze dopuszcza pozostawienie kominków wykorzystywanych na cele rekreacyjne, czyli bez rozprowadzenia ciepła. Trwałe ich wyłączenie musi być potwierdzone odpowiednim protokołem kominiarskim wydanym przez mistrza kominiarskiego. Kominek musi spełniać wymogi ekoprojektu oraz docelowe wymogi uchwał antysmogowych obowiązujących na danym terenie.

Na stronach internetowych: NFOŚiGW (czystepowietrze.gov.pl/,) oraz wszystkich WFOŚiGW, a także w gminnych punktach konsultacyjno‐informacyjnych.

Audyt energetyczny jak i DPAE muszą być podpisane przez osobę z uprawnieniami do wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej.

W okresie przejściowym, czyli przez cztery miesiące od 31 marca 2025 r. – dopuszczamy audyt energetyczny bez podpisu osoby z uprawnieniami. Natomiast DPAE musi być zawsze podpisany przez osobę z uprawnieniami do wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej.

Audyt energetyczny nie jest załącznikiem do wniosku. Obowiązkowym załącznikiem do WOD jest Dokument podsumowujący audyt energetyczny (DPAE).

Beneficjent (inwestor) ma obowiązek przechowywać pełny audyt energetyczny przez cały okres realizacji przedsięwzięcia oraz 5 lat po jego zakończeniu (okres trwałości) i przedstawić go na prośbę WFOŚiGW lub w trakcie kontroli.

W DPAE znajdują się informacje:

• które pochodzą zarówno z audytu energetycznego – informacje o stanie technicznym budynku oraz zakresie przedsięwzięcia (wykaz i opis wszystkich koniecznych do realizacji prac),
• jak również wartości wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię użytkową, końcową i pierwotną – wyliczane zgodnie z metodyką wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej.

Wartości wskazane w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku nie muszą być dokładnie takie same jak planowane na etapie DPAE. Muszą natomiast potwierdzać osiągnięcie wymaganych wskaźników wynikających ze realizowanego rodzaju przedsięwzięcia. Jeżeli będzie występowała różnica wartości budząca wątpliwości należy szczegółowo potwierdzić, czy cały zakres przedsięwzięcia został zrealizowany zgodnie ze wskazanym w audycie energetycznym i DPAE. Jeżeli wymagane wskaźniki nie zostaną osiągnięte konieczny może być zwrot dotacji.

Rekomendujemy, aby w takich sytuacjach wykorzystywać współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla węgla – tak, aby przyjmować najbardziej nieefektywne paliwo, wykorzystywane do wytwarzania ciepła.

Wartości wskaźników zapotrzebowania na energię do ogrzewania podane we wskazanych w pytaniu, powinny zostać wyliczone zgodnie z metodyką wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej – nie pochodzą z karty audytu energetycznego.

DPAE powinno być wykonywane zgodnie z Instrukcją wypełniania i składania DPAE oraz z informacjami zawartymi w samym formularzu.

Podstawą uzyskania dofinansowania w ramach programu jest wykonanie audytu energetycznego (i Dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu wzorze), który potwierdzi standard energetyczny budynku przed realizacją przedsięwzięcia i po jego realizacji.

Audyt wskazuje także optymalny zakres prac do wykonania – w odróżnieniu od świadectwa charakterystyki energetycznej – nie pokazuje tylko aktualnego standardu budynku.

Zawsze należy wykonać wszystkie działania zgodnie z audytem energetycznym. Prace, które już zostały wykonane mogą stać się kosztem kwalifikowanym w ramach programu, tylko jeśli audyt potwierdzi zasadność ich realizacji – działania te muszą być wymienione w audycie i DPAE.

Wzór umowy z wykonawcą na realizację audytu energetycznego jest proponowany i rekomendowany do wykorzystywania – wzór ten nie jest obowiązkowy.

Przygotowany wzór umowy ma na celu uregulowanie współpracy stron, a w szczególności zabezpieczenie interesów wnioskodawcy.

Do WOD należy załączać tylko te umowy z wykonawcami, które dotyczą dotacji z prefinansowaniem – nie ma obowiązku załączania umowy na wykonanie audytu energetycznego do wniosku o dofinansowanie (jeżeli audyt energetyczny jest wykonywany poza prefinansowaniem).