Pilotaż Zabierzów-Wilkowice 2020 – udana współpraca z samorządami przy „Czystym Powietrzu”
Aż 262 złożone wnioski o dofinansowanie w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze” – to efekt pilotażu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zrealizowanego z władzami gmin Zabierzów (Małopolska) i Wilkowice (Śląsk). Przez dwa miesiące (7.01-7.03.2020 r.) przygotowano więcej wniosków niż mieszkańcy tych gmin złożyli samodzielnie w ciągu 1,5 roku (184). Najważniejszą korzyścią dla ludzi i środowiska będzie większa liczba zielonych kopek w obwarzanku Krakowa i na mapie Śląska.
To wielki wspólny sukces NFOŚiGW oraz wójtów Zabierzowa i Wilkowic (gminy wiejskie usytuowane na terenach o największym zanieczyszczeniu powietrza w Polsce). Kompleksowe wsparcie informacyjno-doradcze, setki rozmów z mieszkańcami, którzy zostali ukierunkowani na właściwy sposób walki ze smogiem w swojej gminnej społeczności i przede wszystkim zaangażowanie samorządów jako lokalnych ambasadorów „Czystego Powietrza” to gotowy przepis na efektywną wymianę kopciuchów i termomodernizację domów jednorodzinnych w całej Polsce.
Dwumiesięczny pilotaż był realizowany od 7 stycznia do 7 marca 2020 r. na podstawie umowy z firmą pomagającą przy wypełnieniu wniosków o dofinansowanie. Finansowane przez NFOŚiGW działania informacyjno-doradcze – kierowane do wszystkich mieszkańców Zabierzowa oraz Wilkowic zainteresowanych programem „Czyste Powietrze” – objęły:
- akcje promocyjne (ulotki, plakaty, strony www i media społecznościowe gmin, a także ogłoszenia parafialne na niedzielnych nabożeństwach),
- spotkania informacyjne z udziałem wójtów gmin i gminnych ekodoradców (blisko 1 tys. uczestników na 4 spotkaniach),
- dyżury konsultacyjne oraz doradztwo w indywidualnych domach (z porad ekspertów skorzystało ok. 900 osób).
Konsultanci „Czystego Powietrza” pomagali w wypełnianiu i składaniu wniosków do właściwych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska (Kraków i Katowice). 181 złożonych wniosków o dofinansowanie dotyczyło gminy Zabierzów (70%) a 81 gminy Wilkowice (30%). Warto jednak zauważyć, że Zabierzów jest dużo większą gminą (23 miejscowości, ponad 26 tys. mieszkańców, ponad 8 tys. nieruchomości) niż Wilkowice (3 miejscowości, ponad 13 tys. mieszkańców, ponad 4 tys. nieruchomości), zatem stosunek złożonych wniosków jest adekwatny do wielkości tych dwóch gmin.
Rekomendacje z pilotażu przyczyniły się do optymalizacji sposobu udziału jednostek samorządu terytorialnego we wdrażaniu „Czystego Powietrza”. To właśnie samorządy są najbliżej swoich mieszkańców, znają ich potrzeby i trudności w uzyskaniu dofinansowania, ale trzeba połączyć siły JST z Narodowym i wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska, by podnosić świadomość lokalnych społeczności w zakresie dbania o jakość powietrza, co przełoży się na liczniejsze grono wnioskodawców o środki w programie.
Szczegółowy raport podsumowujący pilotażowe działania informacyjno-doradcze w ramach programu „Czyste Powietrze”