Audyt energetyczny - Program „Czyste Powietrze”

Audyt energetyczny to analiza stanu budynku pod kątem możliwości zminimalizowania zużycia energii. Dokument określa zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii.

Audyt powinien być wykonany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Audyt energetyczny ma być pomocą podczas przeprowadzania przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Dostarcza odpowiedzi m.in. na pytania:

Które elementy i systemy budynku modernizować?
Ile będzie kosztowała każda modernizacja?
Ile zaoszczędzimy rocznie – energii, kosztów?
Która modernizacja najszybciej się zwróci?
Który wariant inwestycji najlepiej wybrać?
Jakie i jakiej mocy źródło zainstalować po modernizacji?

Niezależnie od poziomu wsparcia (części programu „Czyste Powietrze”), można uzyskać dofinansowanie do 100% kosztów netto audytu, ale nie więcej niż 1200 zł, pod warunkiem:

sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu „Czyste Powietrze” wzorze, oraz
zrealizowania zakresu prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

Uwaga! W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu.

Nie, nie jest obowiązkowe. Dotacje do przedsięwzięć „bez kompleksowej termomodernizacji” można otrzymać bez wykonania audytu energetycznego. Audyt energetyczny jest jednak obowiązkowy, jeżeli przystępuje się do kompleksowej termomodernizacji. Co ważne: dla przedsięwzięć „z kompleksową termomodernizacją” – zdefiniowaną w programie „Czyste Powietrze” – możliwe jest uzyskanie wyższych kwot dotacji.

Tak, taki audyt może być przedstawiony jako podstawa do przeprowadzenia i otrzymania dotacji na kompleksową termomodernizację.

Z punktu widzenia programu, ważne jest, aby sam audyt energetyczny spełniał wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346) z późn. zm., a także aby wypełniony na jego podstawie dokument podsumowujący audyt energetyczny zawierał wymagane dane i wartości potwierdzające uzyskanie efektu ekologicznego, w tym osiągnięcie odpowiedniego zmniejszenia zapotrzebowania na energię użytkową, zgodnego z programem, umożliwiające tym samym uzyskanie dotacji na kompleksową termomodernizację.

W przypadku opisanym w pytaniu, sam audyt energetyczny nie będzie jednak zaliczany do kosztów kwalifikowanych przy założeniu, że koszt audytu został poniesiony wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.

W ramach programu „Czyste Powietrze” możliwa jest aktualizacja audytu energetycznego, np. w celu zmiany zakresu rzeczowego uwzględnionego do realizacji. Aktualizacja audytu energetycznego w takim przypadku prawdopodobnie będzie wiązała się również z koniecznością aneksowania umowy o dofinansowanie zawartej z wojewódzkim funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw). Jednak, aby przedsięwzięcie po zmianie zakresu rzeczowego ciągle kwalifikowało się do podwyższonej dotacji na kompleksową termomodernizację, zaktualizowany audyt energetyczny musi w dalszym ciągu potwierdzać określone w programie wskaźniki ograniczenia zużycia energii. Jeśli po zmianie zakresu rzeczowego nie ma możliwości osiągnięcia wymaganego poziomu wskaźników, to beneficjent po zawarciu aneksu i tak będzie mógł uzyskać dotację na ograniczony zakres termomodernizacji, ale będzie to wtedy dotacja według stawek dla „zwykłej” termomodernizacji a nie kompleksowej.

Do wniosku o płatność dołączany jest – przygotowany przez audytora – dokument podsumowujący audyt energetyczny. Beneficjent musi mieć w swoim posiadaniu oryginalny kompletny audyt energetyczny, który będzie mógł udostępnić w przypadku kontroli przewidzianych w ramach programu „Czyste Powietrze”. Audyt, tak jak pozostałe dokumenty związane z uzyskanym dofinansowaniem, należy przechowywać do czasu zakończenia okresu trwałości przedsięwzięcia, który wynosi 5 lat od jego zakończenia.

Tak, aby otrzymać dotację na przedsięwzięcie z kompleksową termomodernizacją należy zrealizować w całości wybrany wariant z audytu energetycznego. Wskazany w audycie energetycznym wariant do realizacji ma gwarantować osiągnięcie co najmniej jednego z dwóch wskazanych w programie „Czyste Powietrze” wskaźników kompleksowej termomodernizacji:

zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok),
zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Ważne jest, aby audyty energetyczne w ramach programu „Czyste Powietrze” były sporządzane przez osoby posiadające wiedzę oraz doświadczenie zawodowe niezbędne do ich wykonania. Ustawodawca nie nakłada żadnych ograniczeń w zakresie wykonawstwa audytów. Wnioskodawcy programu „Czyste Powietrze” mogą skorzystać z ogólnodostępnych list audytorów energetycznych, np. Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Audyt energetyczny może wykonać każdy, kto posiada odpowiednią wiedzę, również dla swojego budynku, nie stanowi on jednak wtedy kosztu kwalifikowalnego w ramach programu (ze względu na wykonanie siłami własnymi beneficjenta).

Audyt energetyczny jest obligatoryjny w przypadku kompleksowej termomodernizacji. Dla pozostałych przedsięwzięć nie jest on wymagany, aby otrzymać dofinansowanie, natomiast można go również wykonać i będzie stanowił koszt kwalifikowany pod warunkiem:

sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu wzorze oraz
zakres prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, zostanie zrealizowany w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu.

Natomiast w celu zakwalifikowania przedsięwzięcia jako kompleksowej termomodernizacji należy wykazać dodatkowo osiągnięcie co najmniej jednego wskaźnika kompleksowej termomodernizacji (na podstawie sporządzonego audytu energetycznego), czyli:

zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok) lub
zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Audyt energetyczny wskazuje optymalny zakres prac do wykonania, aby spełnione były wymogi techniczne. Dotyczy to również ocieplenia. Analizowane są różne grubości, a do realizacji wskazywana jest ta, która zapewnia spełnienie wymogów technicznych i jest najbardziej opłacalna ekonomicznie. I dlatego niezasadne wydaje się stosowanie większej grubości lub innego materiału izolacyjnego do ocieplenia, które są niezgodne z audytem. Inwestor, na etapie tworzenia audytu, powinien współpracować z audytorem. W przypadku konieczności zmian w trakcie realizacji przedsięwzięcia, możliwa jest aktualizacja audytu, którą należy uwzględnić w zaktualizowanym dokumencie podsumowującym audyt energetyczny.

Nie, w ramach programu „Czyste Powietrze” wykonuje się tylko jeden raz audyt energetyczny – przed realizacją przedsięwzięcia. Ważne, aby zakres prac dla wybranego wariantu, wynikającego z audytu energetycznego, został zrealizowany nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

Właściciel/współwłaściciel wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą może wnioskować o dofinansowanie przedsięwzięcia z kompleksową termomodernizacją, jeżeli spełnione zostaną łącznie warunki wskazane w ust. 9.2.2 pkt 3 programu „Czyste Powietrze”. Audyt energetyczny musi dotyczyć lokalu, objętego wnioskiem o dofinansowanie. Tylko taki audyt energetyczny może być podstawą do uzyskania dotacji przewidzianej dla przedsięwzięć z kompleksową termomodernizacją i stanowić koszt kwalifikowany przedsięwzięcia.

Umiejscowienie wydzielonego lokalu mieszkalnego w bryle budynku jednorodzinnego może być bardzo różne, w związku z tym to audytor, przygotowujący audyt energetyczny, podejmuje decyzję dotyczącą możliwego do wykonania zakresu prac. Zakres prac musi być możliwy i zasadny z punktu widzenia techniczno‐ekonomicznego do wykonania.

Rolą audytora energetycznego jest ocenienie stanu faktycznego budynku. Jest to działanie, którego nie da się przeprowadzić w trakcie rozmowy telefonicznej lub analizując projekt budynku. Konieczna jest wizja lokalna. Często dochodzi do sytuacji, w których stan faktyczny ocenianego budynku odbiega od tego, co zawarte zostało w projekcie budowlanym. Jest to po pierwsze efekt zmian wprowadzanych w trakcie budowy, po drugie adaptacje wprowadzane przez użytkowników w trakcie eksploatacji budynku. Przykładów jest wiele, począwszy od wymiany stolarki okiennej i drzwiowej, aż do zmiany projektowanej funkcji pomieszczeń. Dlatego właśnie audytor powinien osobiście dokonać oględzin obiektu i przeprowadzić rozmowy z inwestorem. Jeżeli ktoś proponuje wykonanie audytu, wyłącznie na podstawie informacji uzyskanych telefonicznie lub mailowo, warto zastanowić się nad rzetelnością przeprowadzonych obliczeń i wiarygodnością planowanych efektów w audycie.

Audyt energetyczny musi spełniać wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346 z późn. zm.).

Audyt energetyczny nie jest załącznikiem do wniosku o płatność. Oryginalny, pełny audyt energetyczny musi być w posiadaniu beneficjenta do końca okresu trwałości przedsięwzięcia i udostępniony w przypadku kontroli. Natomiast do wniosku o płatność musi zostać dołączony dokument podsumowujący audyt energetyczny – jest to dokument sporządzany na wzorze obowiązującym w programie „Czyste Powietrze”, który przygotowuje i podpisuje audytor na podstawie sporządzonego pełnego audytu energetycznego.

Audyt energetyczny może wykonać każdy, również dla swojego budynku. Ustawodawca nie nakłada żadnych ograniczeń w zakresie wykonawstwa audytów (nie należy tego mylić z wymaganiami dla osób przygotowujących świadectwa charakterystyki energetycznej budynków). Jednak w takiej sytuacji będzie to traktowane jako tzw. siły własne, czyli koszt audytu nie będzie kosztem kwalifikowanym w programie „Czyste Powietrze”.

Z punktu widzenia zapisów w programie, przeprowadzony audyt energetyczny musi spełniać wymogi określone Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43 z dn.18.03.2009 r., poz. 346) z późn. zm. Oczywiście Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zależy na tym, aby audyty dla programu „Czyste Powietrze” były sporządzane przez osoby posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu. Dlatego też wnioskodawcom programu poleca się skorzystanie z listy audytorów energetycznych znajdujących się na listach Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Audyt energetyczny jest obligatoryjny wyłącznie w przypadku kompleksowej termomodernizacji. W przypadku pozostałych przedsięwzięć nie jest on wymagany, aby otrzymać dofinansowanie, natomiast można go również wykonać i będzie stanowił koszt kwalifikowany pod warunkiem (także w przypadku kompleksowej termomodernizacji):

sporządzenia dokumentu podsumowującego audyt energetyczny na obowiązującym w ramach programu wzorze oraz
zakres prac dla wybranego wariantu wynikającego z audytu energetycznego zostanie zrealizowany w ramach złożonego wniosku o dofinansowanie, nie później niż do dnia zakończenia realizacji wnioskowanego przedsięwzięcia.

W przypadku niezrealizowania całego zakresu wskazanego w audycie, koszt audytu nie będzie podlegał dofinansowaniu. Natomiast w celu zakwalifikowania przedsięwzięcia jako kompleksowej termomodernizacji należy wykazać osiągnięcie co najmniej jednego wskaźnika kompleksowej termomodernizacji (na podstawie sporządzonego audytu energetycznego):

zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/(m2*rok)
lub zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40%.

Teoretycznie jest możliwe ujęcie przez audytora prac niedawno wykonanych, należy jednak pamiętać, że zakres wniosku, a tym samym realizowanego w ramach „Czystego Powietrza” przedsięwzięcia musi w całości wynikać z audytu i musi zawierać cały zakres tam wskazany, więc możliwe do ewentualnego ujęcia są tylko te prace, które spełniają wymogi programu, były wykonane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku i będą rozliczone w ramach przedsięwzięcia.

W programie „Czyste Powietrze” nie ma podanej listy audytorów, którzy wykonują audyty pod program. Ale można skorzystać z pomocy tych audytorów, którzy mają doświadczenie w tej kwestii, czyli audytorów np. z listy audytorów energetycznych znajdujących się na listach Zrzeszenia Audytorów Energetycznych (ZAE), Stowarzyszenia Certyfikatów i Audytorów Energetycznych (SCiAE), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), jak również z listy audytorów na platformie ekspertów efektywności energetycznej: https://www.peee.gov.pl/pl.

Jeżeli chodzi o dokument podsumowujący audyt energetyczny, stanowiący załącznik do wniosku o płatność, dokument ten uzupełnia i podpisuje audytor, wpisując dane wynikające z audytu energetycznego, który sporządził dla budynku, którego dotyczy przedsięwzięcie.